Verbonden en veranderd

De hele buurt was uitgelopen. Langs de weg, op de brug, overal waren de stoepen vol met mensen. Een haag van bekenden en onbekenden omarmde de rouwstoet waar ik onderdeel van was.

Afscheid

We namen afscheid van een bijzondere jongen van 14. Ik leerde hem en zijn broer net kennen. Zijn vader woonde sinds een half jaar in mijn hart. Muziek en vriendschap verbonden me met zijn moeder.

Die heldere koude dag in januari rouwden we om Pepijn en om elkaar. De buurt was de wereld, de straat het epicentrum rondom de krater die was ingeslagen op nummer 20. We voelden dat de diepgevoelde gezamenlijke ervaring ons voor altijd met elkaar verbond.

Opnieuw uitvinden

Eeuwenoude wijsheden bleken weer eens waar. Het is nodig om veel te praten om te beseffen wat er is gebeurd. Om de pijn te delen die je voelt, keer op keer. En je ziet iedereen zoeken. In wat je kunt doen, hoe je van betekenis kunt zijn. Je bent constant onzeker hoe je te gedragen. Elke dag vind je dit stapje voor stapje opnieuw uit.

Ook het cliché dat het erna stiller wordt, is waar. Niet omdat het niet meer leeft. Maar omdat het gewone leven zich opdringt en tegelijkertijd houvast biedt. En een nieuwe werkelijkheid moet indalen.

De belofte

Zelf ging ik ook weer aan het werk. En mijn oog viel op de campagne We dromen de theaters vol. Mooi pianospel, een stijlvolle video en een gedicht over de belofte van de lege zaal. De lege zaal die op ons wacht. En de hoopgevende boodschap ‘Straks, als we weer mogen, wordt de belofte ingelost’.

Ik dacht terug aan mooie avonden in gevulde zalen. Even voelde ik de gezamenlijkheid, de gedeelde ervaring waarover je daarna nog graag napraat.

Terug naar hoe het was?

Toch bleef ook iets anders hangen na het zien van de clip. Het wachten. De belofte dat we straks krijgen wat we hadden. En ik herkende me in de vragen die Onno Weggemans deze week deelde in een artikel op de Cultuurpers.

Gaan we hier niet te veel uit van het oude normaal? Staat iedereen straks weer te springen om een voorstelling of andere cultuuruiting te bezoeken?

Collectieve ervaring

Wanneer is de gezamenlijke beleving essentieel en wanneer is een online beleving prettig en comfortabel? Bij hemzelf merkte Weggemans in ieder geval op dat hij als cultuurconsument in het afgelopen jaar is veranderd.

In deze fase van de lange crisis staan we voor de uitdaging om samen opnieuw te ontdekken hoe we kunst willen beleven. Wat een collectieve ervaring kan bieden en hoe zij verbinding creëert.

Veranderd

Zoals we onszelf opnieuw moeten uitvinden na een groot verlies, zo moeten we dat ook als bezoeker, als maker, als hoeder van de zaal. In de woorden van Wijbrand Schaap in zijn reactie op Weggemans in de Cultuurpers: “Even geen voorstellingen maken alsof er niets gebeurd is, maar concepten ontwikkelen, experimenten aangaan, boldly gaan waar niemand in deze sector tot nu toe durfde te gaan.”

Dat is onze opdracht. De zaal is hetzelfde. Maar wij zijn veranderd.