Goed voorbeeld

Er is een interessant gesprek over vernieuwing te volgen. Aanleiding is de herdenking van Aktie Tomaat, die 50 jaar geleden plaatsvond. Deze protestactie heeft mythische proporties gekregen en staat bekend als hét moment van dé vernieuwing in het theater in de jaren ’60.

Vernieuwers

Tijdens de herdenkingsbijeenkomst hield dramaturg Nan van Houte – mijn zeer gewaardeerde oud-collega bij het Theater Instituut – een interessant verhaal. Kort door de bocht gaf ze aan dat de belangrijke en internationaal geroemde vernieuwing in het theater al langer plaatsvond. Niet in de schouwburg waar een enkele tomaat werd gegooid, maar op zolders, in kelders en in een boerderij.

Nan houdt een pleidooi voor onafhankelijke vernieuwers en pioniers. Haar verhaal is ook een oproep om de deuren open te gooien voor nieuwe mensen, nieuwe generaties en nieuwe initiatieven. En het is een protest. Tegen het verplaatsen van budget voor vernieuwende initiatieven bij het Fonds Podiumkunsten naar organisaties die door rechtstreeks door het ministerie worden gefinancierd.

Continu

Het verhaal van Nan vond ik met name prikkelend vanwege haar gedachten over vernieuwing. In mijn optiek doet ze hier twee uitspraken over: ‘vernieuwing vindt niet plaats door instituten maar door individuen’ en ‘vernieuwing ontstaat niet op één moment in tijd, maar door een opeenvolging van acties’.

Dat laatste is zeker zo. En geldt niet alleen voor vernieuwing in de sector maar ook voor innovatie binnen organisaties. In deze tijden is vernieuwen een continue bezigheid, op alle niveaus van de organisatie. Het gaat én over visie én over praktische veranderingen in de dagelijkse praktijk. Over keuzes en hoe je die samen maakt en ervan leert. Geen eenmalige ingreep dus, en niet voorbehouden aan enkele medewerkers van de organisatie.

Dynamische organisaties

Over de eerste stelling moest ik wat langer nadenken. Want in mijn beleving is het een collaboratief proces en is een organisatie een heel handig vehikel. Niet als statisch instituut, maar als een dynamische club of een huis dat zich openstelt voor vernieuwers en nieuwkomers. Ik zie het als onze opdracht om in beweging te blijven, keuzes te maken en steeds van betekenis te zijn.

Waar Nan gelijk in heeft, is dat we daarvoor voorlopers nodig hebben. Leiders. In de kunsten, in organisaties, binnen de overheid. Moedige individuen die anderen inspireren en meenemen. Zoals de eerste vrouwelijke minister van Cultuur Marga Klompé, die daadwerkelijk ruimte creëerde voor de theatervernieuwers in de jaren ’60. Aan ons allen om haar goede voorbeeld te volgen!