Ik was boos nadat ik hoorde dat ik ziek was. Er speelde al zo veel in mijn leven en dat van mijn dierbaren. Ik dacht ‘Ik heb toch geen kanker nodig om me verder te ontwikkelen. Of een beter mens te worden of zoiets?’

Ik zag namelijk zo’n ‘Voor & Na’ verhaal voor me, zo’n artikel of interview waarin iemand zegt hoezeer hij of zij is veranderd door een ingrijpende gebeurtenis. Zo cliché, vond ik, en verzette me ertegen.

 

Geen controle

Nu de grote gebeurtenissen voorbij zijn, ontstaat langzamerhand inzicht in wat de ziekte en het hobbelige herstel met me doet. Als eerste is dat de diepe realisatie dat het leven bepaalt, ik heb geen controle op wat er gebeurt.

Ik heb wel een keuze hoe ik erop reageer. En wat ik wil leren. Bij het denken hierover en het verwoorden van mijn gevoelens merk ik dat woorden ertoe doen. Een formulering luistert soms nauw.

 

Woorden doen er toe

Zo zeg ik niet meer ‘Ik heb beperkte energie’. Maar ‘Ik ga slim om met mijn energie’. Voor mij het verschil tussen het denken in beperkingen waar ik gefrustreerd van raak, of in mogelijkheden, wat nieuwe perspectieven biedt. Het verschil tussen voorzichtigheid en stilstand aan de ene kant en aan de andere kant zin, levenslust en vooruitkijken.

Zo stoei ik ook met het woord crisis. Voor mezelf neem ik het niet snel in de mond, het klinkt zo zwaar. Al was de definitie – een noodsituatie waarbij het functioneren van een stelsel ernstig verstoord raakt – wel van toepassing. Zeker op het fysieke vlak.

 

Betekenis van crisis

Maar wat kan je er mee? Het Chinese teken voor crisis bestaat uit twee tekens: de linker staat voor gevaar, de rechter voor kans of keerpunt. Dat is een fijner perspectief, al moet die wel met de nodige nuance gebracht, wat mij betreft.

Hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans zegt in een interview: ‘We hebben de crisis nodig. We veranderen anders te traag. Een crisis zorgt voor grote stappen. Kijk naar corona, waar we toen allemaal toe in staat waren.’  Zogezien brengt een crisis versnelling. En helpt de urgentie en de onontkoombaarheid om benodigde vernieuwing te creëren.

 

Vernieuwing

Dat is herkenbaar, ook in onze sector. Toen ik bijna 10 jaar geleden met CultuurOntwerp begon, kreeg innovatie nog weinig aandacht of werd het alleen op artistieke vernieuwing betrokken. De afgelopen paar jaar wordt innovatie op alle terreinen van het culturele werkveld gestimuleerd: zo zijn er innovatieprogramma’s, speciale budgetten en fondsen en begeleidingstrajecten.

De coronacrisis heeft daar zeker aan bijgedragen. Digitale transformatie bijvoorbeeld kreeg nu voet aan de grond. Uit noodzaak om het bestaande publiek te bereiken en op zoek naar nieuwe manieren van verbinding met het publiek in de toekomst.

Frustrerend dat een crisis nodig is om een vernieuwing te realiseren waar al langer behoefte aan was. Maar zo werkt het kennelijk. Ook in ons eigen leven.

 

Persoonlijk

In hetzelfde interview vertelt Rotmans hoe een persoonlijke crisis nu 15 jaar geleden hem heeft geholpen om op een andere manier te werk te gaan: minder vanuit het hoofd, meer vanuit het hart. Hierdoor kreeg hij meer mensen in beweging met concrete resultaten en maatschappelijke veranderingen als gevolg.

Vanaf het begin van mijn herstel heb ik sterk het gevoel dat ik mijn proces wil delen. Meer en meer heb ik het idee dat wat me is overkomen, verdieping kan brengen op het onderwerp waar ik met CultuurOntwerp -en in mijn werk daarvoor- mee bezig ben: vernieuwing en verandering.

 

Mindset

Het proces is belangrijk, net als de benodigde kennis en vaardigheden, maar zeker ook de mindset. Wat vraagt innovatie van ons als mens? Hoe vind je jezelf na een crisis opnieuw uit?

Oké… clichés hebben een kern van waarheid. Ik kan mijn crisis inzetten als aansporing voor dit onderzoek naar verdieping. En als versnelling gebruiken om meer met jou – en ook op andere manieren – te delen.

In het vorige blog schreef ik: het pruttelt onder de oppervlakte. Plannen worden nu concreter. Ben je benieuwd? Houd dan deze blog in de gaten!